Kamu Vakıfları İle Kamu Bünyesinde Kurulu Dernek ve Yardımlaşma Sandıkları Üzerine Sunulan Önerge

Önerge Tarihi :  01.01.2007
İstanbul Milletvekili Azmi Ateş ve 100 milletvekilinin, kamu vakıfları ile kamu bünyesinde kurulu dernek ve yardımlaşma sandıkları konusunun araştırılarak, bu oluşumlardan kaynaklanan sorunların araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/28)
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Kamu vakıfları ile kamu bünyesinde kurulu dernek ve yardımlaşma sandıkları konusunun araştırılarak, bu oluşumlardan kaynaklanan sorunların çözümü için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasa ve TBMM İçtüzüğünün ilgili hükümleri uyarınca bir Meclis araştırmasını saygılarımızla arz ederiz.
1- Azmi Ateş (İstanbul)
2- Emin Şirin (İstanbul)
3- Salih Kapusuz (Ankara)
4- Bülent Gedikli (Ankara)
5- Muharrem Karslı (İstanbul)
6- Telat Karapınar (Ankara)
7- İrfan Gündüz (İstanbul)
8- Abdullah Veli Seyda (Şırnak)
9- Mehmet Mustafa Açıkalın (İstanbul)
10- Cahit Can (Sinop)
11- Mustafa Baş (İstanbul)
12- Ali İbiş (İstanbul)
13- Osman Kılıç (Sivas)
14- Hayati Yazıcı (İstanbul)
15- Hasan Fehmi Kınay (Kütahya)
16- Mehmet Sayım Tekelioğlu (İzmir)
17- İmdat Sütlüoğlu (Rize)
18- Hüseyin Besli (İstanbul)
19- İlhan Albayrak (İstanbul)
20- İbrahim Köşdere (Çanakkale)
21- Nusret Bayraktar (İstanbul)
22- Halide İncekara (İstanbul)
23- Kenan Altun (Ardahan)
24- Mustafa Ataş (İstanbul)
25- Mevlüt Akgün (Karaman)
26- Suat Kılıç (Samsun)
27- Cengiz Kaptanoğlu (İstanbul)
28- Vahit Kiler (Bitlis)
29- Burhan Kuzu (İstanbul)
30- Recep Koral (İstanbul)
31- Recep Özel (Isparta)
32- Mustafa Ünaldı (Konya)
33- Özkan Öksüz (Konya)
34- Zafer Hıdıroğlu (Bursa)
35- Ünal Kacır (İstanbul)
36- Asım Aykan (Trabzon)
37- Nevzat Yalçıntaş (İstanbul)
38- Hikmet Özdemir (Çankırı)
39- M. İhsan Arslan (Diyarbakır)
40- Alaattin Büyükkaya (İstanbul)
41- Cevdet Erdöl (Trabzon)
42- Yahya Baş (İstanbul)
43- Mehmet Emin Murat Bilgiç (Isparta)
44- Mustafa Said Yazıcıoğlu (Ankara)
45- Tevfik Akbak (Çankırı)
46- Mustafa Cumur (Trabzon)
47- Burhan Kılıç (Antalya)
48- Murat Yıldırım (Çorum)
49- Faruk Özak (Trabzon)
50- İbrahim Reyhan Özal (İstanbul)
51- Süleyman Gündüz (Sakarya)
52- Mehmet Beyazıt Denizolgun (İstanbul)
53- Mehmet Güner (Bolu)
54- Tevhit Karakaya (Erzincan)
55- Mustafa Eyiceoğlu (Mersin)
56- Nimet Çubukçu (İstanbul)
57- Hacı Biner (Van)
58- Ömer İnan (Mersin)
59- Abdullah Torun (Adana)
60- Mehmet Çiçek (Yozgat)
61- Hamit Taşçı (Ordu)
62- Eyyüp Sanay (Ankara)
63- Mehmet Özyol (Adıyaman)
64- Ekrem Erdem (İstanbul)
65- Mücahit Daloğlu (Erzurum)
66- Musa Uzunkaya (Samsun)
67- Metin Yılmaz (Bolu)
68- Fatma Şahin (Gaziantep)
69- Turhan Çömez (Balıkesir)
70- Zeki Karabayır (Kars)
71- Ersönmez Yarbay (Ankara)
72- Ahmet İnal (Batman)
73- Hamza Albayrak (Amasya)
74- Cemal Uysal (Ordu)
75- Vahit Kirişçi (Adana)
76- Remziye Öztoprak (Ankara)
77- Afif Demirkıran (Batman)
78- İnci Gülser Özdemir (İstanbul)
79- Erol Aslan Cebeci (Sakarya)
80- Avni Doğan (Kahramanmaraş)
81- Fahri Çakır (Düzce)
82- Remzi Çetin (Konya)
83- Metin Kaşıkoğlu (Düzce)
84- Polat Türkmen (Zonguldak)
85- Gürsoy Erol (İstanbul)
86- Saffet Benli (Mersin)
87-.Seracettin Karayağız (Muş)
88- Mehmet Altan Karapaşaoğlu (Bursa)
89- Cüneyt Karabıyık (Van)
90-.Mehmet Necati Çetinkaya (Elazığ)
91- Yüksel Çavuşoğlu (Karaman)
92- Ahmet Büyükakkaşlar (Konya)
93- Ali Osman Başkurt (Malatya)
94- Hüseyin Kansu (İstanbul)
95- Mehmet Ergun Dağcıoğlu (Tokat)
96- Ahmet Münir Erkal (Malatya)
97- Ali Küçükaydın (Adana)
98- Mahmut Göksu (Adıyaman)
99- Şemsettin Murat (Elazığ)
100- Mikail Arslan (Kırşehir)
101- Nihat Eri (Mardin)
Gerekçenin Özeti:
Hemen her kamu kurum ve kuruluşunun bünyesinde bir veya birden fazla vakıf kurulmuş bulunmaktadır. Yine benzer şekilde kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde bazı derneklerin faaliyet gösterdiği bilinmektedir.
Bu vakıf ve dernekler hesabına, kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri kamu hizmetlerinden bağış adı altında paralar tahsil edilmektedir.
70 milyon insanımızı çok yakından ilgilendiren -tapu, silah ruhsatı, av tezkeresi, amatör balıkçı belgesi, adlî sicil belgesi, pasaport, araç tescili, plaka, sürücü belgesi gibi benzeri- kamu hizmetlerinin alınmasında hemen her alanda zorakî bağış talep edilmesi vatandaşlarımızı zor durumda bırakmakta olup, tepkisine neden olmaktadır.
Bu zorunlu bağışlara ilişkin makbuz kestirilmediği takdirde ise, vatandaşlarımızın talep ettiği kamu hizmetleri sonuçlandırılmamakta, istedikleri belgeler verilmemektedir.
Bu durum, kamu hizmeti vermekle yükümlü olan hukuk devleti ilkesiyle de bağdaşmamaktadır.
Bu tip bir ücretlendirmenin, alınan kamu hizmeti karşılığı vatandaşın maliyete katılımı şeklinde izahı mümkün değildir. Zaten toplanan malî kaynak, ilgili kamu kuruluşuna değil vakfa veya derneğe gitmektedir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının normal bütçe prosedürü içerisinde karşılayamadıkları, verdikleri kamu hizmetinin yürütülmesinde ihtiyaç duydukları kimi araç, gereç ve malzemenin bu yolla sağlandığı savunmalarının, uygulamaları haklı çıkarmayacağı düşünülmektedir. Durum, çalışanların sosyal tesislerine katkı, tefrişat, makam veya servis aracı alımının ötesinde ekemekli ikramiyesi ve aylığı verme noktasına gelmiştir.
Ayrıca, bu tip oluşumların faaliyet alanlarını çok çeşitlendirdikleri, tümüyle ticarî ve ekonomik uğraşılar içine girdikleri, bu işleri yaparken kamu kurum ve kuruluşlarının bina ve bahçesine yerleştikleri, kamusal alanda kamunun elektrik ve suyunu, kimi zaman personelini ve araçlarını kullandıkları görülmektedir.
Genelde kurucuları, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, ilgili kurumun üst düzey bürokratlarından oluşan vakıf ve derneklerin etkin denetlendiği söylenemez. Vakıflar Genel Müdürlüğünün de bu konuda yetersiz kaldığı bilinmektedir.
Bu arada çok açık bir hukukî temele oturmayan personel yardımlaşma sandıkları da dikkat çekmektedir. Bu malî oluşum türü de aidat toplama, kredi verme, market çalıştırma, arazi alma gibi faaliyetlerde bulunmakta, genellikle de belli bir malî gücün üzerine çıkınca da vakfa dönüştürülmektedir.
Yüksek ciroları, giderek şişen personel sayısı, her alana yayılan faaliyetleri, yönetim ve denetimlerindeki şaibeleri ile oluşturdukları sorunlar ve farklı hukukî durumları nedeniyle kamu bünyesindeki bu tip malî yapılanmaların ele alınması zorunlu hale gelmiştir.
Bakanlıklar ve diğer merkezî idare kurum ve kuruluşları ile taşra uzantıları, İstanbul Üniversitesi başta olmak üzere üniversiteler, KİT’ler, yüksek yargı organları bünyesinde kurulu, çok sayıdaki kamu vakıflarının -özellikle de 50 kamu vakfının- malî açıdan devasa büyüklüğe ulaştığı ifade edilmektedir. Yine kamu bünyesinde kurulmuş dernekler ile yardımlaşma sandıklarının sayı, yer, teşkilat, personel, faaliyet alanı, gelir ve gider, yönetim ve denetim gibi yönlerden durum belirlemesinin yapılması gerekmektedir .
Bu vakıfların, bugüne kadar elde etmiş oldukları mevcut imkânların ihtiyaç sahibi insanlarımızın hizmetine sunulmasının yanında tasfiyesinin ya da kamusal alandan çıkarılmasının sağlanması veya gelirlerinin kamusal harcamalarda kullanılmak üzere genel bütçe kapsamına alınmasına yönelik çalışmalara kaynak teşkil edeceği ve katkı sağlayacağı düşüncesiyle hazırladığımız Meclis araştırması önergemizi Genel Kurulun takdirlerine arz ederiz.